ไซยาไนด์ (cyanide) อันตรายที่คุณควรรู้
ไซยาไนด์คือสารเคมีที่มีพิษสูงซึ่งประกอบด้วยคาร์บอนและไนโตรเจน สามารถพบได้ในรูปแบบต่างๆ เช่น ไฮโดรเจนไซยาไนด์ โซเดียมไซยาไนด์ และโพแทสเซียมไซยาไนด์
ไซยาไนด์มีกลิ่นเหมือนกับกลิ่นอัลมอนด์ขมซึ่งเป็นกลิ่นที่ค่อนข้างโดดเด่นและสารไซยาไนด์อาจทำให้ถึงตายได้เมื่อกินหรือสูดดมเข้าไปในปริมาณมาก
โดยไซยาไนด์มักใช้ในกระบวนการทางอุตสาหกรรม เช่น การขุดทอง การชุบโลหะด้วยไฟฟ้า และการผลิตเส้นใยสังเคราะห์ แต่ก็สามารถพบได้ในแหล่งธรรมชาติบางชนิด เช่น พืชและเมล็ดพืชบางชนิด
อาการเมื่อได้รับพิษจากสารไซยาไนด์
การได้รับสารไซยาไนด์สามารถทำให้เกิดอาการต่างๆ ตั้งแต่อาการเล็กน้อยไปจนถึงอาการรุนแรง อาการในระยะเริ่มต้น ได้แก่ ปวดศีรษะ เวียนศีรษะ หัวใจเต้นเร็ว หายใจถี่ และอาเจียน อาการเริ่มแรกเหล่านี้อาจนำไปสู่อาการชัก หัวใจเต้นช้า ความดันโลหิตต่ำ หมดสติ และในบางกรณีอาจทำให้หัวใจหยุดเต้น
พิษของไซยาไนด์จากเข้าไปรบกวนการหายใจของเซลล์ หมายความว่าเนื้อเยื่อของร่างกายไม่สามารถใช้ออกซิเจนได้ การได้รับสารไซยาไนด์อาจถึงแก่ชีวิตได้และจำเป็นต้องได้รับการดูแลจากแพทย์โดยด่วน ผู้รอดชีวิตจากพิษไซยาไนด์อาจมีผลกระทบระยะยาวทางระบบประสาท
สูตรทางเคมีของไซยาไนด์คือ CN-
ไซยาไนด์เป็นพิษที่ออกฤทธิ์ยังไง
ไซยาไนด์เป็นสารพิษที่ออกฤทธิ์โดยจะเข้าไปรบกวนการทำงานปกติของเซลล์ในร่างกาย ทำงานโดยการจับกับไซโตโครมออกซิเดส ซึ่งเป็นเอนไซม์ที่มีความสำคัญต่อการสร้างพลังงานในเซลล์ โดยการจับกับเอนไซม์นี้ ไซยาไนด์จะป้องกันไม่ให้เซลล์ใช้ออกซิเจนเพื่อผลิตพลังงาน
ซึ่งนำไปสู่การขาดออกซิเจนหรือเนื้อเยื่อของร่างกายขาดออกซิเจน ซึ่งสามารถก่อให้เกิดอาการต่างๆ รวมถึงการหายใจเร็ว คลื่นไส้ อาเจียน เวียนศีรษะ ชัก และเสียชีวิตในที่สุด พิษของไซยาไนด์สามารถเกิดขึ้นได้จากการกลืนกิน การหายใจ หรือการสัมผัสทางผิวหนังกับสารเคมีหรือสารบางชนิดที่ปล่อยไซยาไนด์
กฎหมายการใช้ไซยาไนด์ในประเทศไทย
การใช้ไซยาไนด์มีการควบคุมอย่างเข้มงวดในประเทศไทย ไซยาไนด์อยู่ในรายชื่อสารอันตรายภายใต้พระราชบัญญัติวัตถุอันตรายปี 2535 ซึ่งควบคุมการนำเข้า ส่งออก การผลิต ครอบครอง ใช้ จัดเก็บ ขนส่ง และกำจัดสารอันตราย พระราชบัญญัติกำหนดไซยาไนด์เป็นวัตถุอันตรายประเภทที่ 1 ซึ่งหมายความว่ามีความเป็นพิษสูงและอาจทำให้เสียชีวิตหรือเป็นอันตรายร้ายแรงต่อมนุษย์และสิ่งแวดล้อม
การใช้ไซยาไนด์เป็นความผิดทางอาญาในประเทศไทย นอกจากนี้ ใครก็ตามที่ใช้ ครอบครอง หรือขนส่งไซยาไนด์โดยไม่ได้รับอนุญาตจากรัฐบาลไทย อาจได้รับโทษทางอาญา รวมทั้งจำคุกและปรับ สิ่งสำคัญคือต้องสังเกตว่าไซยาไนด์ยังใช้เพื่อวัตถุประสงค์ที่ถูกต้องตามกฎหมาย เช่น ในการผลิตสารเคมีบางชนิดและในกระบวนการทางอุตสาหกรรมบางประเภท แต่มีกฎระเบียบที่เข้มงวดเพื่อให้มั่นใจถึงการใช้งานที่ปลอดภัย
กฎหมายการใช้ไซยาไนด์ในต่างประเทศ
การใช้ไซยาไนด์ได้รับการควบคุมโดยกฎหมายและข้อบังคับต่างๆ ในระดับท้องถิ่น รัฐ และรัฐบาลกลางในสหรัฐอเมริกา กฎเกณฑ์ของรัฐบาลกลางบางฉบับที่ส่งผลต่อการใช้ไซยาไนด์ ได้แก่ พระราชบัญญัติน้ำสะอาด (CWA) พระราชบัญญัติสัตว์ใกล้สูญพันธุ์ (ESA) พระราชบัญญัติการอนุรักษ์และฟื้นฟูทรัพยากร (RCRA) และพระราชบัญญัติการตอบสนองต่อสิ่งแวดล้อม การชดเชย และความรับผิดที่ครอบคลุม (CERCLA)
ในระดับรัฐ กฎหมายและข้อบังคับที่ควบคุมการใช้ไซยาไนด์อาจแตกต่างกันอย่างมาก บางรัฐ เช่น มอนทานาและวิสคอนซิน ได้ห้ามการใช้ไซยาไนด์ในการทำเหมืองทองคำโดยสิ้นเชิง รัฐอื่นๆ เช่น เนวาดาและเซาท์ดาโคตา อนุญาตให้ใช้ไซยาไนด์ในการขุดทอง แต่มีข้อบังคับที่เข้มงวดเพื่อปกป้องสุขภาพของมนุษย์และสิ่งแวดล้อม
โดยรวมแล้ว การใช้ไซยาไนด์ได้รับการควบคุมอย่างเข้มงวดในสหรัฐอเมริกาเพื่อให้แน่ใจว่า ว่าใช้อย่างปลอดภัยและมีความรับผิดชอบ
ไซยาไนด์ถูกนำมาใช้ทำอะไร?
ไซยาไนด์มีประโยชน์หลากหลายในอุตสาหกรรมต่างๆ ใช้ในอุตสาหกรรมชุบโลหะ ทำความสะอาดโลหะ และเป็นยาฆ่าแมลงในการเกษตร ไซยาไนด์ยังสามารถใช้ในการพัฒนาภาพถ่ายและการผลิตสิ่งทอ พลาสติก และกระดาษ ในบางกรณี ผลึกศาลไซยาไนด์ถูกใช้เป็นยาเบื่อหนู ไซยาไนด์พบได้ที่ไหน
ไซยาไนด์สามารถพบได้ในแหล่งธรรมชาติและที่มนุษย์สร้างขึ้น พบได้ในพืชบางชนิด เช่น มันสำปะหลัง อัลมอนด์ และหน่อไม้ นอกจากนี้ ไซยาไนด์ยังถูกใช้ในกระบวนการทางอุตสาหกรรมหลายประเภท รวมถึงการชุบโลหะ การทำเหมืองแร่ และการผลิตสารเคมี นอกจากนี้ยังสามารถพบได้ในสารเคมีและยาฆ่าแมลงบางชนิด
สารแก้พิษไซยาไนด์
ยาแก้พิษหลักสำหรับพิษไซยาไนด์คือไฮดรอกซีโคบาลามิน ซึ่งเป็นรูปแบบหนึ่งของวิตามินบี 12 Hydroxocobalamin ทำงานโดยจับกับไซยาไนด์ ก่อตัวเป็นสารประกอบเชิงซ้อนที่สามารถขับออกจากร่างกายได้อย่างปลอดภัย ยาแก้พิษอื่นๆ ได้แก่ โซเดียมไธโอซัลเฟตและอะมิลไนไตรต์
ซึ่งทำงานโดยใช้กลไกต่างๆ ในการล้างพิษไซยาไนด์ อย่างไรก็ตาม สิ่งสำคัญคือต้องทราบว่ายาแก้พิษเหล่านี้ควรได้รับการดูแลโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญที่ผ่านการฝึกอบรมมาเท่านั้น หากคุณสงสัยว่าเป็นพิษไซยาไนด์ ให้ไปพบแพทย์ทันที
ไซยาไนด์ทางการแพทย์
สารไซยาไนด์ไม่ได้มีการนำมาใช้ทำอะไรแต่จะนำสารไซยาไนด์มาใช้ในทางด้านเคมีอุตสาหกรรมเท่านั้น โดยปัจจุบันไม่ได้มีการใช้สารไซยาไนด์มาใช้ในการแพทย์
การปฐมพยาบาลเบื้องต้นเมื่อได้รับสารไซยาไนด์
การได้รับไซยาไนด์เป็นเหตุฉุกเฉินทางการแพทย์ที่ร้ายแรงและต้องได้รับการดูแลทันที ขั้นตอนการปฐมพยาบาลหากคุณหรือคนอื่นได้รับไซยาไนด์:
- ย้ายออกจากแหล่งที่มาของสารไซยาไนด์ หากคุณขยับออกไปไม่ได้ ให้อยู่ต่ำที่สุดเท่าที่จะทำได้
- ถอดเสื้อผ้าและเครื่องประดับที่ปนเปื้อนออกและใส่ไว้ในถุงที่ปิดสนิท
- ล้างไซยาไนด์ออกจากผิวหนังด้วยสบู่และน้ำ
- หากกินไซยาไนด์เข้าไป ห้ามทำให้อาเจียน ให้ล้างปากด้วยน้ำและไปพบแพทย์ทันที
- โทรหาบริการฉุกเฉินหรือไปโรงพยาบาลที่ใกล้ที่สุดทันที
ทางลัดไปเมนูต่าง ๆ
แนะนำตลาด !!
